- ករណីនេះមានរហូតដល់ ៦/១០០០ ទារកកើតគ្រប់ខែដែលនៅរស់
- មូលហេតុចម្បងនៃវិបត្តិផ្នែកប្រព័ន្ធប្រសាទលើទារកក្នុងផ្ទៃ មានមួយភាគបួនដែលទារកកើតមករកនៅជាមួយពិការភាពជាអចិន្រ្តៃយ៍
មូលហេតុចម្បងនៃវិបត្តិផ្នែកប្រព័ន្ធប្រសាទលើទារកក្នុងផ្ទៃ មានមួយភាគបួនដែលទារកកើតមករកនៅជាមួយពិការភាពជាអចិន្រ្តៃយ៍
- Hypoxia or Anoxia: ការខ្វះ ឬ គ្មានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់
- Hypoxemia: ជាការខ្វះ ឬ គ្មានអុកស៊ីសែនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងឈាម ឬ ខួរក្បាល
- Asphyxia: ជាវិបត្តិនៃការបញ្ជូនអុកស៊ីសែនមិនគ្រប់គ្រាន់ តាមរយៈសុក ឬ បណ្តូរឧស្ម័ននៃសួតត្រូវបានសម្របសម្រួល ឬបញ្ឈប់ទាំងស្រុង (gas exchange)
- Ischemia: ជាវិបត្តិនៃលំហូរឈាមមិនគ្រប់គ្រាន់ទៅចិញ្ចិមសរីរាង្គផ្សេងៗក្នុងនោះ រាប់បញ្ចូល អុកស៊ីសែន និងសារធាតុមួយចំនួន
និយមន័យ
- Perinatal Asphyxia សំដៅលើវិបត្តិនៃបណ្តូរឧស្ម័នក្នុងអំឡុងពេលឈឺពោះសម្រាលដំណាក់កាលទី១ និងទី២ ដែលជាហេតុធ្វើទារកក្នុងផ្ទៃខ្វះអុកស៊ីសែនក្នុងឈាម (hypoxemia) និង កើនឡើងឧស្ម័នកាបូនិក (hypercapnia)។
- គេវាស់ acidosis លើទារកក្នុងផ្ទៃដោយ arterial blood gas (ABG) យកចេញពីសរសៃឈាម
- និយមន័យរបស់ Acidosis របស់ទារកក្នុងផ្ទៃគឺ pH <7.0 ហើយ Acidosis កម្រិតនេះអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់បន្តិចបន្តួចដល់ខួរក្បាល
- Perinatal Asphysia គឺជាការរួមបញ្ចូលរវាង hypoxia hypercania និង metabolic acidosis
- យោងតាម American Academy of pediatrics Perinatal Asphyxia គឺ
- pH <7.0 ចេញពី umbilical artery ជាមួយនឹង base deficit <10mEq/L
- ទារកកើតមកបង្ហាញជាសញ្ញាប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទ ត្រូវគិតដល់ Hypoxia Ischemic Encephalopathy (HIE)
- ជាមួយនឹងវត្តមានសរីរាង្គខ្សោយច្រើនកន្លែង(ប្រព័ន្ធសរសៃឈាមបេះដូង, តំរងនោម…)
និយមន័យ (WHO)
- គឺជាការបាត់ដង្ហើមរបស់ទារកទើបនឹងកើតចេញពីផ្ទៃម្តាយភ្លាមៗ
- WHO/NNF – Apgar 0-3 រយៈពេល 1 minute ជា severe asphyxia, និង 4-7 រយៈពេល 1 minute ជា moderate asphyxia
- NNF បានអោយនិយមន័យ: Asphyxia គឺជាការបាត់បង់ការយំរបស់ទារកទើបនឹងកើតរយៈពេល១នាទី ហើយករណីធ្ងន់ធ្ងរ Severe asphyxia មានរយៈពេល៥នាទី
The National Neonatal Perinatal Database
(NNPD)
- Moderate asphyxia ការដកដង្ហើមយឺតជាងធម្មតា ឬ Apgar score 4-6 ពេញ១នាទីបន្ទាប់ពីសម្រាលរួច
- Severe asphyxia គឺជាការបាត់ដង្ហើម ឬ Apgar score 0-3 ពេញ១នាទីបន្ទាប់ពីសម្រាលរួច
- Perinatal /neonatal depression ជាការពណ៌នាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការពិនិត្យផ្ទាល់លើទារកទើបនឹងកើតនៅអាយុ១ម៉ោងដំបូង
- មានរោគសញ្ញាដូចខាងក្រោម៖
- វិបត្តិស្មារតី
- ទនសាច់ដុំខុសធម្មតា
- ប៉ះពាល់លើមុខងារដកដង្ហើមដោយខ្លួនឯង និង ប្រព័ន្ធសរសៃឈាមបេះដូង
- បញ្ហានេះគ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយស្ថានភាពមុនពេលសម្រាល ក្រោយពេលសម្រាល ការពិនិត្យទារកក្រោយសម្រាល
- ការពិនិត្យឈាម ការថតឆ្លុះ ឬ electroencephalograms (EEGs) ទេ
បន្ទាប់ពីទារកមានអាយុ១ម៉ោងដំបូង
- Neonatal encephalopathy គឺជាជំងឺប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទ ដែលទារកមានសភាពធ្លាក់ចុះផ្នែកស្មារតី រួមជាមួយមុខងារបស់ខួរក្បាលកណ្តាល (brainstem) និងការបញ្ជាអវយវៈមិនដំណើរការ
- មិនមានមូលហេតុជាក់លាក់ណាមួយត្រូវបានរកឃើញនៃជំងឺនេះទេ ហើយរោគសញ្ញាប្រព័ន្ធប្រសាទដែលបង្ហាញនេះក៏មិនបានបញ្ជាក់ពីភាពធូរស្រាលដែរ។ មូលហេតុនៃការបង្កជំងឺនេះអាចមកពី ម្តាយប្រើប្រាស់ថ្នាំខុសអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ឬ ការចុះស្ករ
Hypoxic-ischemic encephalopathy (HIE)
- និយមន័យរបស់ encephalopathy ដែលបានបកស្រាយខាងលើ មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់ដើម្បីគាំទ្រពីមូលហេតុបង្កនៃជំងឺនេះ
- Hypoxic-ischemic (HI) brain injury សំដៅលើការប៉ះពាល់នៃប្រព័ន្ធប្រសាទ តាម រយៈ hypoxia ឬ ischemia យើងអាចដឹងតាមរយៈ
- ពិនិត្យឈាមរកសារធាតុគីមីដូចជា serum Creatininekinase brain bound (CKBB)
- electrophysiologic (EEG),
- រូបភាពសាស្រ្ត (head ultrasonography [HUS], magnetic resonance imaging [MRI], computed tomography [CT]),
- លក្ខណះមិនធម្មតារបស់ទារកទើបនឹងកើត
មូលហេតុ
- ទារកកើតគ្រប់ខែអាចមាន Asphyxia តាំងពីនៅក្នុងពោះ ឬ អំឡុងពេលកំពុងសម្រាល នេះជាលទ្ធផលនៃវិបត្តិបណ្តូរឧស្ម័នដែលឆ្លងកាត់ សុក
- ការផ្តល់អុកស៊ីសែនមិនគ្រប់គ្រាន់
- ការដកឧស្ម័នកាបូនិក (CO2) និង អីត្រូសែន (H2) ចេញពីទារក
- ក្នុងអំឡុងពេលសម្រាលហើយ មូលហេតុនៃជំងឺអាចបណ្តាលមកពីបញ្ហា សួត បេះដូង និង ប្រព័ន្ធប្រសាទ
កត្តាប្រឈមនៃការកើនឡើង Asphyxia ក្នុងអំឡុងពេលឈឺពោះសម្រាល
- អុកស៊ីសែន(O2) ម្តាយផ្តល់មិនគ្រប់គ្រាន់
- ការថយចុះលំហូរឈាមពីម្តាយទៅសុក
- ការថយចុះលំហូរឈាមពីសុក ទៅ ទារកក្នុងផ្ទៃ
- វិបត្តិបណ្តូលឧស្ម័នឆ្លងកាត់សុក ឬ សរីរាង្គក្នុងខ្លួនទារក
- កត្តាតម្រូវការអុកស៊ីសែនខ្ពស់ខុសធម្មតារបស់ទារកក្នុងផ្ទៃ
មូលហេតុ
អាចមានច្រើនដូចខាងក្រោម:
- គំនិតជាមុន (Preconceptual)
- ម្តាយមានអាយុច្រើន
- IDDM
- ជំងឺក្រពេញទីរ៉ូអីត (Thyroid disease)
- ទទួលការព្យាបាលដើម្បីអោយមានកូន (Fertility Treatments)
- កត្តាបណ្តាលមកពីម្តាយ៖
- ជំងឺលើសសំពាធឈាម
- សម្ពាធឈាមទាបពេក
- ជំងឺឆ្លង (chorioamnionitis)
- Hypoxia ដោយសារបញ្ហាសួត បេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺសរសៃឈាមរបស់ម្តាយ និងម្តាយប្រើសារធាតុ cocaine
មូលហេតុ អាចមានមូលហេតុច្រើនដូចខាងក្រោម:
- កត្តាបណ្តាលមកពីសុក ៖
- សុកខុសទីតាំង (Abnormal placentation)
- របើកសុកមុនសម្រាល (Abruption)
- ឈាមទៅចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់ (Infarction)
- Fibrosis
- រហែមាត់ស្បូន (Uterine rupture)
- បញ្ហាគ្រោះថ្នាក់នៃទងសុក៖
- ទងសុកលានតាមមាត់ស្បូន (prolapse),
- ទងសុករុំផ្នែកណាមួយនៃទារកក្នុងផ្ទៃ (entanglement)
- ចំណងនៃទងសុក (true knot)
- ការសង្កត់លើទងសុក (compression)
- ភាពខុសប្រក្រតីនៃ umbilical vessels
- ឧបករណ៍ (Instrumentation)
- កត្តាបណ្តាលមកពីទារកក្នុងផ្ទៃ (Fetal factors)៖
- ជំងឺស្លេកស្លាំង (Anemia)
- ជំងឺឆ្លង (Infection)
- ជំងឺសាច់ដុំបេះដូង (Cardiomyopathy)
- ជំងឺហើមនៃទារកក្នុងផ្ទៃ (hydrops)
- ជំងឺបេះដូងដែលប៉ះពាល់ដល់លំហូរឈាម (severe cardiac/ circulatory insufficiency)
- បញ្ហាទារកអំឡុងអាយុ១ខែដំបូង (Neonatal factors)
- ជំងឺស្លេកស្លាំងបណ្តាលពីបេះដូងពីកំណើត (cyanotic congenital heart disease),
- ជំងឺលើសសម្ពាធឈាមពីកំណើត (persistent pulmonary hypertension of the newborn) (PPHN),
- ជំងឺសាច់ដុំបេះដូង (Cardiomyopathy)
- neonatal cardio-genic and/or septic shock
រោគវិទ្យា (Pathophysiology)
- Hypoxia-ischemia ធ្វើអោយមានសរីរវិទ្យាមួយចំនួន និង ការផ្លាស់ប្តូរជីវគីមី (biochemical alterations)
- ផលវិបាកនៃ cerebral ischemia រាប់បញ្ចូល ការដកហូតនៃ energy substrates និង អុកស៊ីសែន (oxygen), អសមត្ថភាពក្នុងការសម្អាតនៃការប្រមូលផ្តុំ, វិបត្តិនៃការសំយោគ(potentially toxic metabolites).
- លំហូរឈាមនៃចរន្តខួរក្បាល (Cerebral Blood Flow) និង ថាមពលនៃការសំយោគ (energy of metabolism)
- Excitotoxicity
- Oxidative Stress
- ការរលាក(Inflammation)
- កោសិកាស្លាប់តាមការកំណត់ (Apoptosis)
លំហូរឈាមខួរក្បាល និង ការសំយោគថាមពល
Cerebral Blood Flow and Energy Metabolism
- ការរំខាននៃ cerebrovascular autoregulation - ជាកត្តាសំខាន់ក្នុង បង្ករអោយមាន neonatal hypoxic-ischemic brain injury
- គេបានទទួលស្គាល់ជាទូទៅថា ទារកកើតមិនគ្រប់ខែមាន “សម្ពាធអកម្ម (Pressure-Passive)” នៃចរន្តឈាមខួរក្បាល។ ហើយបើទោះជា ទារកកើតគ្រប់ខែក៏នៅតែប្រឈមនឹង ការចុះខ្សោយនៃ cerebrovascular autoregulation និង ភាពងាយរងគ្រោះធ្វើអោយមាន cerebral ischemia ជាមួយនឹងការប្រែប្រួលប្រព័ន្ធសម្ពាធឈាម
លំហូរឈាមខួរក្បាល និង ការសំយោគថាមពល
Cerebral Blood Flow and Energy Metabolism
- ជាមួយនឹងការសង្ខេប asphyxia, គឺជា
- ការកើនឡើងបណ្តោះអាសន្ន, អមដោយការថយចុះនៃចង្វាក់បេះដូង (HR)
- ការកើនឡើងកម្រិតស្រាលនៃសម្ពាធឈាម(BP)
- ការកើនឡើង central venous pressure (CVP)
- សំខាន់មិនមានការផ្លាស់ប្តូរឈាមដែលច្របាច់ចេញពីបេះដូង (cardiac output or CO)
- អមដោយការចែកចាយឡើងវិញនៃ CO ជាមួយការកើនឡើងនៃលំហូរឈាមទៅកាន់ ខួរក្បាល បេះដូង និង ក្រពេញ adrenal (diving reflex)
- ជាមួយការអូសបន្លាយ asphyxia, អាចធ្វើអោយបាត់បង់ pressure autoregulation និង CO2 vasoreactivity
- ស្ថានភាពនេះអាចនាំអោយមានការរំខានក្នុងការបញ្ជូនឈាមទៅខួរក្បាល, ជាពិសេសនៅពេលដែលមានការពាក់ព័ន្ធនឹងសរសៃឈាមបេះដូងជាមួយនឹងការថយចុះសម្ពាធឈាម និង ការថយចុះ cardiac output
- ការផ្គត់ផ្គង់ glucose មិនគ្រប់គ្រាន់ ឬ alternates substrates ដើរតួនាទីសំខាន់ in hypoxic-ischemic neuronal cell death
- ទោះបីជាតម្រូវការសំយោគនៃខួរក្បាលសំរាប់ទារក ទាបជាងមនុស្សពេញវ័យក៏ដោយ តែក្នុងអំឡុងពេលខួរក្បាលលូតលាស់លឿន ពិសេសពេលជុំវិញកំណើត តម្រូវការសំយោគ (metabolic) កើនឡើង។
- ការអភិវឌ្ឍខួរក្បាល ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹង ការផ្លាស់ប្តូរពី សមត្ថភាពក្នុងការប្រើ glucose និង ketones ជា energy substrates សំរាប់ទារកទើបនឹងកើត បន្ទាប់ពីគ្មានglucose ផ្តល់ពីម្តាយ។
- ខួរក្បាលមិនទាន់ពេញវ័យ (immature brain) អាចប្រើ lactate ជាប្រភពសំយោគជំនួសបានពេលខ្លះ និង ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននៃការប្រមូលផ្តុំ lactate បន្ទាប់ពី hypoxia-ischemia ត្រូវបានកាត់បន្ថយសំរាប់ទារកទើបកើតបើធៀបជាមួយមនុស្សពេញវ័យ។
- ការថយចុះនៃលំហូរឈាមខួរក្បាល លទ្ធផលអោយ anaerobic metabolism និង កោសិកាបរាជ័យក្នុងការផលិតថាមពល ដោយសារការកើនឡើង ដោយសារតែការបង្កើនការប្រើប្រាស់ glucose នៅក្នុងខួរក្បាល និង ការធ្លាក់ចុះនៃកំហាប់ glycogen, phosphocreatine, និង adenosine triphosphate (ATP)
Excitotoxicity
- Glutamate អាចជំរុញអោយមានសកម្មភាពលើamino acid receptors
- Excitatory amino acid neurotransmission ដើរតួនាទីសំខាន់ ការអភិវឌ្ឍខួរក្បាល ការរៀននិង ការចងចាំ
- អង្គធាតុសំខាន់នៃរាងកាយ ត្រូវបានលេចឡើងក្នុងរយៈពេល 30ឆ្នាំ កន្លងមកនេះ ហើយបានចងក្រងជាឯកសារនៃសកម្មភាពលើសកម្រិត របស់ excitatory amino acid receptors (i.e., excitotoxicity) ជាមួយការរួមចំណែកធ្វើអោយមាន neurodegeneration ក្នុងជំងឺវិបត្តិប្រព័ន្ធប្រសាទ (neurologic disorders) ស្រួចស្រាល ឬ រុាំរៃ
- ការសំយោគពីរភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធ រួមចំណែកការកើនឡើងischemia-induced ក្នុង synaptic glutamate:
- កើនឡើងការហូរចេញពី presynaptic nerve terminals
- ការខូចខាតនៃការចាប់យកឡើងវិញពី glia និង neurons
- ការកើនឡើងដំបូងនៃលំហូរចេញគឺ សម្របសម្រួលពី calcium dependent តាមរយៈការធ្វើសកម្មភាពលើvoltage-dependent calcium channels
- បន្ទាប់មក calcium-independent ហូរចេញត្រូវសម្របសម្រួលដោយមុខងារបញ្រ្ចាសនៃ glutamate transporters
- ការដក glutamate ចេញពី synaptic cleft អាស្រ័យជាចម្បងលើ energy-dependent glutamate transporters, ដែលសំបូរទៅដោយ glial
- ដំណើរការរោគសរីរវិទ្យាណាមួយ (pathophysiologic process) ដែលបន្ថយថាមពល ការផ្គត់ផ្គង់ (e.g., hypoxia-ischemia, hypoglycemia, prolonged seizures) រំខាន mechanismsទាំងនេះ និង លទ្ធផលធ្វើអោយកើនឡើងsynaptic glutamate accumulation
- The NMDA receptor ត្រូវបានបង្ហាញក្នុងការអភិវឌ្ឍខួរក្បាលធៀបនឹងខួរក្បាលមនុស្សពេញវ័យ
- នៅក្នុងការកំណត់នៃ hypoxia-ischemia, NMDA receptor ការធ្វើសកម្មហួសហេតុធ្វើអោយ:
- ការហូរចូលសារជាតិសូដ្យូម និង ទឹកច្រើន
- កោសិកាហើម
- កើនឡើងកំហាប់កាល់ស្យូមក្នុងកោសិកា និងមានទំនាក់ទំនងជាមួយដំណើរការមិន ប្រក្រតីនៃមីតូខុងដ្រី
- កើនឡើង nitric oxide production,
- កើនឡើង phospholipid turnover
- ការប្រមូលផ្តុំសារធាតុពុល free fatty acids,
- កោសិកាស្លាប់ដោយ apoptotis ឬ necrosis
- ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ischemia និង ការបរាជ័យថាមពល (energy failure) ក៏បណ្តាលឱ្យមាន in cation influx by non-NMDA-mediated mechanisms
Oxidative Stress
- Oxidative stress ពិពណ៌នាអំពីការផ្លាស់ប្តូរក្នុង cellular milieu ដែលជាលទ្ធផលនៃការកើនឡើង free radical production ជាលទ្ធិផលនៃ oxidative metabolism នៅក្រោមស្ថានភាពជាជំងឺ
- លទ្ធផលនៃការមិនដំណើរការនៃមីតូខុងដ្រីគឺជា ការប្រមូលផ្តុំsuperoxide
- Excitotoxicity បណ្តាលឱ្យបាត់បង់ថាមពល, ការមិនដំណើរការនៃមីតូខុងដ្រី និង ការប្រមូលផ្តុំនៃ cytosolic calcium, នាំអោយមានការប្រមូលផ្តុំនៃ free radicals, ដូចជា Superoxide, nitric oxide derivatives និង the highly reactive hydroxyl radical
- ជាមួយនឹងការមានអុកស៊ីសែនឡើងវិញ (reoxygenation), mitochondrial oxidative phosphorylation គឺកើនឡើងលើសលប់ និង ការប្រមូលផ្តុំ reactive oxygen species
- ការការពារប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្មខាងក្នុង ត្រូវបានអស់ និង free radicals បំផ្លាញសារធាតុកោសិកាជាច្រើនដោយផ្ទាល់(lipids, DNA, protein) និង អាចមានសកម្មភាពលើ pro-apoptotic pathways
- ការសំយោគ Nitric oxide មានទំនាក់់ទំនងរវាង excitotoxicity and oxidative injury នៅក្នុង hypoxic ischemic brain injured
- Hypoxic-ischemic កើនឡើងការបង្កើត nitric oxide មានអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើន និង ផលរំខានដែល
- Early endothelial NO គឺការពារដោយការថែរក្សា លំហូរឈាម, តែ មុន neuronal NO និង ក្រោយ inducible NO គឺ neurotoxic by promoting cell death
ការរលាក Inflammation
- Cytokines ដែលត្រូវបានជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំង ជាអ្នកសម្របសម្រួលនៃការរលាកខួរក្បាលលើទារកទើបកើត រាប់បញ្ចូលទាំង interleukin (IL)-1b, tumor necrosis factor (TNF)a, IL-6,and membrane co-factor protein-1
- បន្ទាប់ពី asphyxial episode, យើងឃើញមានច្រើននៃ plasma cytokines
- របួសលើ endothelium
- របួសភ្លាមៗលើសរីរាង្គមួយចំនួន ដូចជាខួរក្បាល ដោយប៉ះពាល់ដល់ blood–brain barrier
Apoptosis
- Apoptosis គីជាការអភិវឌ្ឍន៍របស់ខួរក្បាលធម្មតា, តែការអភិវឌ្ឍន៍នេះធ្វើអោយមានរបួសដល់សាច់ខួរក្បាលពិសេស neonatal hypoxia-ischemia និង stroke
- Immediate neuronal death (necrosis) អាចកើតឡើង ដោយសារតែintracellular osmotic លើសលប់។
- ការពន្យារពេលការស្លាប់នៃកោសិកាខួរក្បាល neurons (apoptosis)កើតឡើងដោយសារការគ្រប់គ្រងមិនបាននៃសកម្មភាព enzymes និង second messenger systems ក្នុងកោសិកា
- Ca2+-dependent lipases, proteases, and caspases);
- ការរំខាននៃ mitochondrial respiratory electron chain transport;
- generation of free radicals and leukotri-enes;
- generation of nitric oxide (NO) through NO synthase; and ការថយចុះនៃការក្សាទុកថាមពល.
ផលប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាលនៃ HIE
- ទារកមិនគ្រប់ខែ៖
- Selective subcortical neuronal necrosis
- Periventricular leukomalacia
- Focal/Multifocal ischemic necrosis
- Periventricular hemorrhage/infarction
- ទារកគ្រប់ខែ
- Selective Subcortical Neuronal necrosis
- Status Marmoratusof basal ganglia and thalamus
- Parasagittal cerebral injury
- Focal/Multifocal Ischemic cerebral necrosis
រោគវិនិច្ឆ័យ
- ការវាយតំលៃ
- Apgar scores ទាប និង ត្រូវការសង្គ្រោះនៅក្នុងបន្ទប់សម្រាល ជារឿងធម្មតាតែមិនទាន់ដឹងពីមូលហេតុបង្ករច្បាស់ទេ
- លក្ខណៈពិសេសជាច្រើននៃ Apgar score ដែលទាក់ទងនឹង cardiovascular integrity និង មិនពាក់ព័ន្ធនឹងមុខងារប្រព័ន្ធប្រសាទទេ វាជាបណ្តាលមកពីasphyxia។
ការសន្និដ្ឋានរោគ
- រោគវិនិច្ឆ័យ ស្រដៀងសំរាប់ទារកកើតគ្រប់ខែ ដែលមាន Apgar score <3 រយៈពេល >10នាទី មានdepression from maternal anesthesia or analgesia
- depression ដោយសារការដាក់ថ្នាំសន្តំម្តាយ
- មានការប៉ះទង្គិច
- ជំងឺឆ្លង
- បញ្ហាបេះដូង ឬ សួត
- Neuromuscular
- វិបត្តិប្រព័ន្ធប្រសាទផ្សេងទៀត ឬ ភាពមិនប្រក្រតីពិកំណើត
- បើ Apgar score >6 រយៈពេល 5 នាទី, perinatal asphyxia មិនទំនងជាមូលហេតុទេ។
ទងផ្ចិតនិងឧស្ម័នពីឈាមលើកទី១
- លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យជាក់លាក់នៃឧស្ម័នឈាម ដែលបញ្ជាក់ថា asphyxia ធ្វើអោយខូចខាតសាច់ខួរក្បាលគឺមិនប្រាកដប្រជា
- វិបត្តិ pH និង base ចេញពីទងសុក ឬ blood gas លើកទី១ អាចអោយដឹងបានច្រើន
- ក្នុងការសិក្សាមួយនៃការចុះកំដៅលើទារកទើបកើត (hypothermia for neonatal HIE) severe acidosis ត្រូវបានកំណត់ថា pH <7.0 ឬ base deficit <16 mmol/L
ការសង្ស័យបែបគ្លីនីក
- សង្ស័យ HIE in encephalopathic លើទារកទើបកើតជាមួយនឹងប្រវត្តិ fetal និង neonatal distress ជាមួយនឹងលទ្ធផលឈាមបញ្ជាក់ថា asphyxia
- ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យមិនត្រូវមើលរំលងក្នុង scenarios ដូចជា
- meconium aspiration,
- pulmonary hypertension,
- birth trauma
- fetal–maternal hemorrhage
ការសង្ស័យបែបគ្លីនីក
- ពិចារណាថាជា Asphyxia/HIE ប្រសិនបើ:
- Prolonged (>1 hour) antenatal acidosis
- ចង្វាក់បេះដូងទារកក្នុងផ្ទៃ<60 beats/minute
- Apgar score <=3 លើស ឬ ស្មើ10 នាទី
- ត្រូវការ positive pressure ventilation លើសពី 1 នាទី ឬ ការយំលើកដំបូង លើសពី 5 នាទី
- មានការប្រកាច់អំឡុងពេល 12 ទៅ 24 ម៉ោង នៃអាយុ
- Burst suppression or suppressed background pattern on EEG or amplitude-integrated EEG (aEEG)
រោគសញ្ញានៃប្រព័ន្ធប្រសាទ
- The clinical spectrum នៃ HIE ត្រូវបានពិពណ៌នាថាជា ស្រាល មធ្យម ឬធ្ងន់ ដោយ (Sarnat stages នៃ HIE).
- EEG មានប្រយោជន៍
- Encephalopathy
- ត្រូវតែមានស្មារតីធ្លាក់ចុះ ទោះនៅក្នុងកម្រិត ស្រាល មធ្យម ឬធ្ងន់ ក៏ដោយ
- រយៈពេលដំបូងដែលទារកមានសុខុមាលភាពល្អ ឬ HIE កម្រិតស្រាល អាចវិវត្តទៅជាធ្ងន់ភ្លាម, ប្រហែលមកពីដំណើរការខុសប្រក្រតីនៃកោសិកាខួរក្បាល, របួស, និង ការស្លាប់; ឬក្នុងអំឡុងពេល ប្រកាច់
រោគសញ្ញានៃប្រព័ន្ធប្រសាទ
- ករណីស្រាលនៃ encephalopathy អាចមានរូបរាងជាក់ស្តែងhyperalertor jittery state, ប៉ុន្តែទារកទើបនឹងកើត មិនឆ្លើយតបសមស្របទៅនឹងការរំញោចទេ, និងមានការប៉ះពាលផ្នែកស្មារតី
- ករណី មធ្យម និង ធ្ងន់នៃ encephalopathies គឺកំណត់លក្ខណៈដោយ ការប៉ះពាល់ដល់ខ្លាំងនៃរំញោច ដូចជា ពន្លឺ ការប៉ះ ឬ រំញោចផ្សេងៗ
- Brain stem និង cranial nerve ភាពមិនធម្មតាត្រូវបានបង្ហាញដោយ ប្រស្រីភ្នែក (Pupillary)/corneal/oculocephalic/cough/gag
- Pupillary/corneal/oculocephalic/cough/gag
- ចលនាខុសប្រក្រតីនៃគ្រាប់ភ្នែកgaze preference/ocular bobbing/absence of visual fixation or blink to light
- ទារកទើបនឹងកើតអាចបង្ហាញការខ្សោយសាច់ដុំមុខ(ជាទូទៅមើលមិនដឹង) និង មានភាពខ្សោយ ឬ មិនអាចបៅបាន និងវិបត្តិនៃការលេប
- ទារកអាចបាត់ដង្ហើម ឬ ចង្វាក់ដង្ហើមមិនធម្មតា
- វិបត្តិចលនាមានក្នុងករណីធ្ងន់នៃ encephalopathy, ជាទូទៅមានរួមផ្សំជាមួយ Hypotonia (ទន់សាច់ដុំ)
- Weakness (ខ្សោយ)
- គ្មានលំនឹងដែលជាទូទៅមើលមិនដឹង
- ជាទូទៅប៉ះពាល់តែមួយចំហៀង, ពិសេសគេចំណាំឃើញនៅ
- នៅកណ្តាលនៃ cerebral artery, causes contralateral
- ទន់មួយចំហៀងខ្លួន និង ប្រកាច់
- ករណីធ្ងន់នៃ HIE, primitive reflexes ដូចជា Moro ឬ grasp reflex អាចថយចុះ
- ពីច្រើនថ្ងៃទៅច្រើនសប្តាហ៍, អវយវៈដែលទន់នឹងវិវត្តិទៅជារឹង spasticity និង hypereflexation នេះជាជំងឺ HI brain injury
- ប្រសិនបើទារកទើបនឹងកើតបង្ហាញការរឹងនៃសាច់ក្នុងរយៈពេលតែ១ថ្ងៃ ឬ ក៏បន្ទាប់ពីសម្រាលភ្លាមៗ HI ប្រហែលកើនមានតាំងទារកនៅក្នុងផ្ទៃ និង បានប្រឈមនឹង HI brain injury រួចហើយ
រោគសញ្ញានៃប្រព័ន្ធប្រសាទ - ការប្រកាច់
- ការប្រកាច់ (Seizures) កើតឡើងរហូតដល់ 50% នៃទារកទើបនឹងកើតដែលមាន HIE, ហើយជាធម្មតាចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេល 24 ម៉ោងបន្ទាប់ពី HI Insult
- ការប្រកាច់ (Seizures) បង្ហាញពីភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃ encephalopathy ថាជា កម្រិតមធ្យម ឬ ធ្ងន់
- Seizures អាចជាប្រភេទ subtle, tonic, ឬ clonic
- វាពិបាកក្នុងការបែងចែកភាពខុសគ្នានៃការប្រកាច់ពី jitteriness ឬ clonus, បើទោះបីជាទម្រង់ទាំង២នេះអាចទប់ស្កាត់បានដោយការទប់កន្លែងដែលកន្រ្តាក់
- Subtle of neonatal seizures បង្ហាញតាមរយៈ EEG និងរួមបញ្ចូលសញ្ញា បាត់ដង្ហើម; កន្រ្តាក់ និងបញ្ឈរភ្នែក, ពេលខ្លះចង្វាក់បេះដូងដើរយឺត ការរុញអណ្តាត; អាចជាសភាព ប្រដាល់, ជិះកង់, និង ចលនាហែលទឹក
- Being subclinical, EEG នៅតែជាស្តង់ដានៃការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃជំងឺលើទារកទើបនឹងកើត ពិសេសក្នុង HIE
- Seizures អាចប៉ះពាល់ដល់ចង្វាក់ដង្ហើម និង អុកស៊ីសែន ពិសេសលើទារកដែលមិនមានជំនួយដោយ mechanical ventilation
ការកើនសម្ពាធក្នុងប្រអប់ឆ្អឹងក្បាល
- (Increased intracranial pressure or ICP) ជាលទ្ធផលមកពីការហើមនៃសាច់ខួរក្បាលលើទារក HIE ភាគច្រើនបណ្តាលមកពី cerebral necrosis ជាជាងការហើមនៃសាច់ខួរក្បាល និង ករណីនេះបង្ហាញពីការព្យាករណ៍មិនល្អ
- ការព្យាបាលដើម្បីកាត់បន្ថយ ICP មិនបានធ្វើអោយលទ្ធផលប្រែប្រួលទេទៅថ្ងៃខាងមុខ
ការខួចមុខងារនៃសរីរាង្គផ្សេងៗ
- ករណីតិចជាង 15%, ខួរក្បាលអាចជា សរីរាង្គតែមួយគត់ដែលបង្ហាញពីភាពមិនដំណើរការដោយសារ asphyxia
- តម្រងនោមគឺជាសរីរាង្គ រងផលប៉ះពាល់ជាទូទៅ
- acute tubular necrosis with oliguria
- អតុល្យភាពទឹក និងអេឡិចត្រូលីត (Electrolyte)
- ខ្សោយមុខងារបេះដូង (Cardiac dysfunction)
- ធ្វើអោយកើតមាន transient myocardial ischemia.
- ក្នុងករណីធ្ងន់នៃ asphyxiated newborns, ប៉ះពាល់ដល់មុខងារថតខាងស្តាំបេះដូង (right ventricle)
- ថយចុះការកន្រ្តាក់នៃបេះដូង (myocardial contractility)
- ការចុះសម្ពាធឈាមធ្ងន់ធ្ងរ (severe hypotension)
- មានការរីកនៃបេះដូងpassive( cardiac dilatation)
- វិបត្តិបិទមិនជិតនៃប្រឺសបេះដូង (tricuspid regurgitation)
- ការកើនឡើងជាប់នៃចង្វាក់បេះដូងប្រហែលដោយសារ (severe brain stem injury)
- វិបត្តិក្រពះពោះរៀន(Gastrointestinal)
- ឈាមទៅចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់ (bowel ischemia)
- necrotizing enterocolitis
ការខួចមុខងារនៃសរីរាង្គផ្សេងៗ
- វិបត្តិគ្រាប់ឈាម Hematologic effects
- disseminated intravascular coagulation
- ខូចខាតនៃសរសៃឈាម
- ភាពខ្សោយនៃកត្តាកំណកឈាម ដោយសារតែការខូចមុខងារថ្លើម
- ភាពខ្សោយក្នុងការផលិត platelets ដោយសារវិបត្តិខួរឆ្អឹង
- វិបត្តិមុខងារថ្លើម
- បង្ហាញការឡើងនៃ hepatocellular enzymes
- DIC
- មិនគ្រប់គ្រាន់នៃ glycogen stores ដែលធ្វើអោយមាន hypoglycemia
- altered metabolism
- ផលប៉ះពាល់នៃសួតរួមមាន
- PPHN
- pulmonary hemorrhage
- ហើមសួតដោយសារ cardiac dysfunction
- meconium aspiration
ឧបករណ៍វាយតម្លៃក្នុងHIE
- Amplitude-integrated EEG (aEEG)
- មានប្រយោជន៍បំផុតចំពោះទារកដែលមានកម្រិតមធ្យមទៅធ្ងន់ធ្ងរនៃencephalopathy
- មិនធម្មតាឬធម្មតា aEEG គឺ ការធានានូវលទ្ធផលល្អ
- Severely abnormal aEEG ចំពោះទារកដែលមានកម្រិតមធ្យមHIE បង្កើនប្រូបាប៊ីលីតេនៃការស្លាប់ ឬ ពិការភាពធ្ងន់ធ្ងរ ពី 25% ទៅ 75%
- Evoked Potentials
- Brainstem auditory evoked potentials, visual evoked potentials and somatosensory evoked potentials canbe used in full-term infants with HIE
- More sensitive and specific than aEEG alone
- មានប្រយោជន៍បំផុតចំពោះទារកដែលមានកម្រិតមធ្យមទៅធ្ងន់ធ្ងរនៃencephalopathy
ការថតខួរក្បាល
- អេកូក្បាល (Cranial ultrasound):
- មិនមែនជាការល្អបំផុតក្នុងការវាយតម្លៃភាពមិនប្រក្រតីសំរាប់ទារកកើតគ្រប់ខែទេ Echogenicitydevelops បន្តិចម្តង ៗ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃ
- អ្វីដែលគេប្រើច្រើនហើយមានប្រយោជន៍បំផុតគឺ PVL
- មិនសូវមានប្រយោជន៍ក្នុងការវាយតម្លៃការហើម, subtle midline shift & posterior fossa hemorrhage & ventricular compression
- CT: មើលមិនសូវច្បាស់ដូច MRI សម្រាប់ការរកបម្រែបម្រួលក្នុង central gray nuclei
- MRI: ជាជម្រើសដ៏ល្អបំផុត និងអាចបង្ហាញពីទម្រង់ផ្សេងៗគ្នានៃកន្លែងរបួស។ ការបង្ហាញនៃសញ្ញាមិនប្រក្រតីនៅ internal capsule ក្នុងសប្តាហ៍ទី១ អាចអោយយើងវាយតំលៃលើ លទ្ធផលការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធប្រសាទ។
ការវាស់ Acid – base
- គេយកឈាមចេញពី umbilical artery ដើម្បីវាស់ pH មានការជាប់ទាក់ទងជាមួយការប្រកាច់ និងការស្លាប់របស់ទារកទើបនឹងកើតពេល pH < 7.04
- Low umbilical – pH អាចបណ្តាលមកពីជំងឺឆ្លង
- ទំនាក់ទំនងនៃ low pH និង long term outcome គឺមានតិចតួច
ការវាយតំលៃលើបេះដូង
- Cardiac troponin (CTNI) & troponinT (CtnT).
- Cardiac regulatory proteins គឺជា markers សម្គាល់ថាមានការខូចខាតសាច់ដុំបេះដូង (myocardial damage)
- កម្រិតកើនឡើងក្នុង asphyxia
- Serum creative kinase myocardial bound:-
- (CK-MB) fraction of > 5% to 10% បង្ហាញថាmyocardial injury
ការវាយតម្លៃផ្សេងៗទៀត
- របួសខួរក្បាល Brain Injury
- CK-BB លើទារកមានអាយុ ១២ម៉ោង៖
- មិនមានទំនាក់ទំនងជាក់លាក់ជាមួយរយៈពេលវែងទេ
- លទ្ធផលនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធប្រសាទ.
- CK-BB ក៏អាចឃើញនៅ សុក សួត ក្រពះពោះវៀន និង តំរងនោម
- CK-BB លើទារកមានអាយុ ១២ម៉ោង៖
- ការវាយតម្លៃតំរងនោម (Renal Evaluation)
- BUN និង serum creatinine អាចកើនឡើងក្នុងperinatal asphyxia ក្នុងអំឡុង ២ទៅ៤ថ្ងៃក្រោយសម្រាល
- Urine levels of ß2-microglobulin ប្រើសំរាប់ពិនិត្យរក proximal tubular dysfunction
វិធីការពារ
- ការព្យាបាលអំឡុងពេលជុំវិញកំណើតសំរាប់ស្រ្តីមានហានិភ័យខ្ពស់
- ចង្វាក់បេះដូង ខុសប្រក្រតីអាចផ្តល់សញ្ញាអោយយើងគិតដល់ asphyxia, ជាពិសេសប្រសិនមានវត្តមាននៃ លាមកទារកច្រើនក្នុងផ្ទៃ (thick meconium)
- ការវាស់វែង pHនៃស្បែកក្បាលទារក គឺប្រសើរជាង ការកំណត់នៃអុកស៊ីសែនរបស់ទារកពី PO2
- ការពិនិត្យដិតដល់វឌ្ឍនភាពនៃការឈឺពោះសម្រាល ជាមួយ ការយល់ដឹងអំពីសញ្ញាផ្សេងទៀតនៃ utero stress គឺសំខាន់។
- វត្តមាននៃការរកឃើញ constellation of abnormal អាចបង្ហាញពីតម្រូវការក្នុងរៀបចំជួយសង្រ្គោះភ្លាមៗសំរាបទារកទើបនឹងកើត។
ការព្យាបាលក្រោយសម្រាល
- ឧស្ម័នកាបូនិក(CO2)គួររក្សាទុកក្នុងកម្រិតធម្មតា
- ការលើសនៃកCO2ក្នុងឈាម (Hypercapniacan) ជាហេតុធ្វើអោយមាន cerebral acidosis និង ការរីកនៃសរសៃឈាមខួរក្បាល (cerebral vasodilation).
- ការចុះទាបខ្លាំងនៃ CO2ក្នុងឈាម( <25 mm Hg) អាចថយចុះ CBF
- កម្រិតឧស្ម័នអុកស៊ីសែន(O2) រក្សាទុកក្នុងកម្រិតធម្មតា
- ការជំរុញនៃឈាមខ្សោយដែលមិនដល់សរីរាង្គខាងចុង អាចបន្តការតាមដានបានត្រឹមត្រូវដោយ non-invasive
- Hypoxemia គួរព្យាបាលដោយផ្តល់ O2 ឬ ventilation
- Hyperoxia មូលហេតុអាចដោយសារ CBF ឬ ការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរនៃ free radical damage
Metabolic
- ថែរក្សា physiologic metabolic state
- ចុះកាល់ស្យូមក្នុងឈាម(Hypocalcemia)
- ចុះជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម(Hypoglycemia)
- លើសស្ករនៅក្នុងឈាម(Hyperglycemia)
- ការកើនឡើង lactateនៅខួរក្បាល, ធ្វើអោយខូច cellular integrity, ហើមខួរក្បាល cerebral edema, ឬ ប៉ះពាល់ដល់ vascular autoregulation
សីតុណ្ហភាព
- សីតុណ្ហភាព៖ Passive cooling ដោយប្រើកំដៅពន្លឺគឺជារបៀបដែលមានប្រសិទ្ធភាពសំរាប់ការព្យាបាលការចុះ កំដៅដំបូងលើទារកទើបកើតអោយលឿនតាមដែលអាចធ្វើបានបន្ទាប់ពី HI insult
- វិធីសាស្រ្តនេះមិនគួរប្រើលើទារកក្តៅខ្លួនទេ
ប្រព័ន្ធរបត់ឈាម
- ការកម្រិតជាតិទឹក អាចកាត់បន្ថយការហើមខួរក្បាល (cerebral edema)
- ការព្យាបាលដោយផ្តល់ទឹក
- ការផ្តល់ទឹកច្រើនពេក ឬ មិនគ្រប់គ្រាន់
- គួរជៀសវាង
- ការផ្តល់ទឹកច្រើនពេក asphyxiated newborns
- SIADH secretion hyponatremia and hypoosmolarity in combination with low urine output and inappropriately concentrated urine (elevated urine specific gravity, osmolarity, and Na+)
- ការផ្តល់ទឹកច្រើនពេក asphyxiated newborns
- Perfusion, cardiovascular stability និង adequate mean systemic arterial BP ត្រូវបានរក្សា (Dopamine, Milnirone)
ការគ្រប់គ្រងការកន្រ្តាក់
- ចាប់ផ្តើមក្នុងរយៈពេល 12 ម៉ោងបន្ទាប់ពីកំណើត, មានការកើនឡើងច្រើនដង បន្ទាប់មកវានឹងបានធូរស្រាលនៅថ្ងៃបន្ទាប់ តែករណីធ្ងន់វានឹងបន្តមានជាប់រហូត។
- អាចជាការលំបាកខ្លាំងណាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រង និងប្រហែលមិនអាចព្យាបាលជាជាមួយនឹងថ្នាំប្រកាច់ទេ (anticonvulsants)
- មិនទាន់ត្រូវបានគេបញ្ជាក់ថាការគ្រប់គ្រងមិនអោយមានប្រកាច់បង្ហាញលទ្ធផលល្អនៃប្រព័ន្ធប្រសាទ
ថ្នាំការព្យាបាលជំងឺប្រកាច់
- Phenobarbital គឺជាជំរើសថ្នាំដំបូង
- Phenytoin អាចត្រូវបានបន្ថែមនៅពេលការកន្រ្តាក់នៅតែមានបន្ទាប់ពីប្រើ phenobarbital. Fosphenytoin ក៏អាចប្រើបានដែល
- Benzodiazepines are ជាជម្រើសទី៣ (third-line drugs)
- Levetiracetam បានដាក់អោយប្រើថ្មីៗនេះព្រោះវាមានជាទម្រង់ថ្នាំចាក់ និង មានសុវត្ថិភាពហើយមានប្រសិទ្ធភាពលើគ្រប់ប្រភេទនៃការប្រកាច់របស់កូនក្មេង
ការព្យាបាលរយៈពេលយូរនៃការប្រកាច់
- Anticonvulsants អាចបញ្ឈប់ពេលដែលគ្មានរោគសញ្ញា និង EEG បង្ហាញថាទារកគ្មានការប្រកាច់
- ប្រសិនបើទារកទើបនឹងកើតទទួលថ្នាំលើសពី១មុខ ការបញ្ឈប់គួរតែកាត់បន្ថយម្តងបន្តិចៗ រហូតដល់ phenobarbital ជាថ្នាំត្រូវផ្តាច់ក្រោយគេ។
ការព្យាករណ៍ Prognosis
- មរណភាពសរុបគឺ 10% ទៅ 30% Neurodevelopment sequelae 15% ទៅ 45%.
- ហានិភ័យនៃ CP ក្នុង perinatal asphyxia គឺ 5% ទៅ 10% បើធៀបទៅ 0.2% នៃប្រជាជនសរុប
- ភាគច្រើន CP មិនទាក់ទងទៅនឹង perinatal asphyxia & most perinatal asphyxia does not cams CP ភាគច្រើន CP មិនទាក់ទងនឹង perinatal asphyxia និង ភាគច្រើន perinatal asphyxia មិនមានន័យថាមាន CP
- ត្រឹមតែ 3% ទៅ 13% នៃទារកមាន CP មាន asphyxia តាំងពីនៅក្នុងផ្ទៃ
យោងតាម Sarnat staging:
- Stage 1 – 90% to 1=0% (N) neurologic outcome < 10% អត្រាស្លាប់.
- Stage 2 – 20% to 37% ស្លាប់ ឬ មានលទ្ធផលនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធប្រសាទខុសប្រក្រតី (abnormal neurodevelopmental outcomes)
- ទារកដែលស្ថិតនៅក្នុង stage 2 sign លើសពី 7 ថ្ងៃ មានលទ្ធផលមិនល្អទេ
- Stage 3 HIE-50% ទៅ 89% ស្លាប់ និងមានវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធប្រសាទ
- ការព្យាករណ៍គឺល្អ ប្រសិនបើទារកមិននៅក្នុង stage 3 ឬ ប្រសិនបើទារកស្ថិតនៅត្រឹម stage 2 ដែលមានរយៈពេលតិចជាង 5 ថ្ងៃ
- ទារកកើតគ្រប់ខែដែលមិនបានបំបៅដោះដោយម្តាយរហូតដល់មានអាយុ ១០ថ្ងៃ
- ការប្រកាច់នៅថ្ងៃទី ១ តម្រូវគ្រប់គ្រងដោយថ្នាំច្រើនមុខ
លទ្ធផល
- អាស្រ័យលើចង្វាក់ និង កម្រិតភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការខូចខាតសាច់ខួរក្បាល
- ភាគច្រើនទាក់ទងនឹង ការបញ្ជា, កម្ហើញ, និង ការចងចាំ
- ការតាមដានទារកគួរបញ្ចូល ការពិនិត្យមុខងារការបញ្ជា កម្ហើញ កម្រិតលឺ ការចងចាំ ចរិកលក្ខណៈ និង គុណភាពនៃជីវិតតាមរយៈការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។
មុខងារនៃប្រព័ន្ធចលនា
- ហានិភ័យនៃ cerebral palsy ឬ ពិការភាពធ្ងន់ធ្ងរ អាចមានច្រើនជាងមួយភាគបីនៃអ្នករងផលប៉ះពាល់ ទារកទើបនឹងកើត
- អាចច្រើនជាននេះលើទារកមាន severe encephalopathy
- ភាពជាប់រឹងនៃសាច់ដុំ (Spastic quadriparesis) ជាប្រភេពជួបច្រើននៃ CP
ការមើលឃើញនិងស្តាប់លឺ
- មានរបួសលើ posterior visual pathway, រាប់បញ្ចូលទាំង primary visual cortex, ដែលលទ្ធផលជា “cortical visual impairment”
- របួសលើ basal nuclei ក៏អាចប៉ះពាល់ដល់ភាពមើលមិនច្បាស់, visual fields, or stereopsis (depth perception)
- SNHL, ទំនងជាបណ្តាលមកពីរបួសនៅ brainstem គឺគេឃើញមាននៅ neonatal encephalopathy ដែលប៉ះពាល់ ១៨% នៃទារកមានmoderate encephalopathy ដែលគ្មាន cerebral palsy
ការយល់ដឹង
- Cognitive deficits បានឃើញ 30–50 percent នៃកុមារដែលនៅរស់
- Cognitive deficits អាចមានបញ្ហាលើភាសា ការចងចាំ និងអាចកើតមានបើទោះជា IQ scores កម្រិតធម្មតាក៏ដោយ
ការស្រាវជ្រាវសម្រាប់ការព្យាករណ៍
- EEG – background burst suppression, low voltage or electrocerebral silence ការព្យាករណ៍បង្ហាញថាមិនល្អ
- CT/MRI – ការថយចុះ density on CT scan នៅអាយុ ២ ទៅ ៤សប្តាហ៍ ការព្យាករណ៍បង្ហាញថាមិនល្អ
- Early MRI – basal ganglia and thalamic ចាប់ពណ៌ (enhancement) ការព្យាករណ៍បង្ហាញថាមិនល្អ
ការព្យាបាលដោយការបញ្ចុះកម្តៅ
- Extensive experimental data និយាយថាការថយចុះកម្តៅកម្រិតស្រាល (3-4°C ទាបជាងកម្តៅធម្មតា) ក្នុងរយៈពេលពីរបីម៉ោង(មិនលើសពី៦ម៉ោង) នៃការរបួសគឺ Neuroprotective
- The neuroprotective mechanisms គឺពិបាកយល់តែmechanisms ដែលអាចទៅរួចមានដួចជា៖
- ថយចុះ metabolic rate and energy depletion;
- ធ្លាក់ចុះនៃ excitatory transmitter release;
- ថយចុះ alterations in ion flux;
- ថយចុះ apoptosis ដោយសារ hypoxic-ischemic encephalopathy
- ថយចុះ vascular permeability, ហើម, និង ការរំខាននៃមុខងារ blood-brain barrier
- Criteria បានមកពីការសិក្សារ៣បញ្ចូលគ្នា (NICHD, CoolCap, and TOBY) ដែលសង្ខេបដូចខាងក្រោម:
- ទារកមិនគ្រប់ខែ(៣៦សប្តាហ៍) ឬ ទារកមានទំងន់ ១៨០០ ទៅ ២០០០ក្រាម ឬ ទារកអាយុតិចជាង៦ម៉ោងដែលសំរាក់ពេទ្យ
- បូកបញ្ចូលការរកឃើញស្ថានភាពពេលទើបកើតខាងក្រោម៖
- Apgar score ស្មើរ ឬ តិចជាង5 រយៈពេល 10នាទី បន្ទាប់ពីកើន
- severe acidosis, គឺ pH < 7 or base deficit ស្មើឬតិចជាង 16 mmol/L (cord blood or any blood gas obtained within 1 h of birth)
- តម្រូវអោយជួយសង្រ្គោះរយៈពេល 10 នាទីបន្ទាប់ពីកើត
- ជាមួយនឹងភស្តុតាងនៃ ករណីមធ្យម ទៅ ធ្ងន់នៃ encephalopathy ពេលកើត
Erythropoetin
- Epogen receptors គឺមានវត្តមានក្នុងពេល embryo កំពុងលូតលាស់
- Epogen សំបូរនៅក្នុង cerebral spinal fluid ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយការធ្វើអោយប្រសើរឡើងការអភិវឌ្ឍន៍ ប្រព័ន្ធប្រសាទ។
- អាចមានប្រយោជន៍សំរាប់ទារកមាន HIE ដោយមានការការពារពី neuronal apoptosis, neural regeneration, កាត់បន្ថយការរលាក និង កាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះនៃការពុល glutamate
- ទារកគ្រប់ខែដែលកើត HIE ដែលព្យាបាលជាមួយ Epogen បង្ហាញការថយចុះនៃការប្រកាច់ លទ្ធផលល្អនៃ EEG និង enhanced neurologic outcome
- ទោះបីនៅតែតម្រូវអោយមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែម Epogen បង្ហាញប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការព្យាបាលលើទារកមានជំងឺ HIE នៅអំឡុង ៤៨ម៉ោងក្រោយពេលកើត។
Magnesium sulfate
- Magnesium sulfate is an N-methyl-D-aspartate receptor antagonist សំខាន់ក្នុង cell proliferation,ភាបខុសគ្នា និង ការអភិវឌ្ឍន៍ខួរក្បាល ទិន្នន័យដែលមានជម្លោះ មានទាក់ទងនឹងប្រសិទ្ធភាពនៃ MgSO4 as a neuroprotective agent
- Prenatal administration ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងការកាត់បន្ថយករណីថ្មីនៃ cerebral palsy រយៈពេល 3 ឆ្នាំ ភាពល្អប្រសើរនៃneurodevelopmental outcomes
- ពេលដែល MgSO4 អោយលើទារកគ្រប់ខែក្រោយសម្រាលជាមួយHIE, គេបានឃើញថាគ្មានភាពប្រសើរនៃ EEG
Allopurinol
- Allopurinol ជា antioxidant ដែលកាត់បន្ថយការបង្កើត free radicals ដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុង cellular damage ដែលមានទំនាក់ទំនងនឹង HIE
- ពេលទារកគ្រប់ខែមាន HIE ហើយទទួល allopurinol ក្នុងអំឡុង 3 ម៉ោងក្រោយកើត ធ្វើអោយ free radical formation សល់តិចតួច
Stem Cells
- Stem cell transplantation អាចបង្រួមឥទ្ធិពលនៃ HIE ដោយ ជំនួសកោសិកាដែលខូច។ promoting cell regeneration, កាត់បន្ថយការរលាក, និង បញ្ចេញ trophic factors ដែលធ្វើអោយកោសិកាជានិងបន្តរស់នៅ។
- ប្រសិទ្ធភាពនៃ stem cell transplantation, អាស្រ័យលើពេលវេលានៃការផ្សាំ ហើយtherapeutic windowនេះបច្ចុប្បន្ន មិនស្គាល់